Ogólnopolski system monitorowania Ekonomicznych Losów Absolwentów szkół wyższych - artykuły

U leśnika nauka nie idzie w las.

Ścięte pnie drzew leżące w lesie.

Absolwenci kierunków leśnych studiów zarówno I, jak II stopnia lepiej radzą sobie na rynku pracy niż inni. Już po studiach, zwłaszcza jeśli w ich trakcie pracowali, osiągają też średnio wyższe zarobki. Obrazują to dane zebrane w ramach systemu ELA, reprezentujące doświadczenia absolwentów z 2014 roku, którzy mają za sobą cztery lata funkcjonowania na rynku pracy.

Dane z systemu monitorowania Ekonomicznych Losów Absolwentów (ELA) pokazują, że studenci kierunków leśnych zdobywają pierwsze doświadczenia zawodowe już w trakcie studiów I stopnia (licencjackich, inżynierskich). Około 20 proc. badanej grupy pracowało ucząc się, a niemal wszyscy z nich (99,5 proc.) podjęli zatrudnienie lub pracę na własny rachunek w pierwszym roku po ukończeniu studiów. Działalność na własny rachunek zdecydował się prowadzić jeden na dziesięciu absolwentów z doświadczeniem pracy.

Większe szanse na pracę

Co ważne, blisko połowa studentów, którzy w trakcie studiów nie pracowali, również została zatrudniona krótko po ukończeniu nauki na pierwszym etapie, a w kolejnych latach wskaźnik ten wzrasta do 92 proc. Oni także zakładają własne firmy lub rozpoczynają działalność gospodarczą (5,5 proc.). Oznacza to, że poziom zaangażowania zawodowego stopniowo wyrównuje się dla wszystkich absolwentów studiów inżynierskich i licencjackich na leśnictwie. Bez względu na to, czy pracowali w trakcie studiów, czy nie.

Dane ELA dowodzą też, że młodzi leśnicy, którzy pracowali w trakcie studiów, to grupa obarczona niskim ryzykiem bezrobocia. W odniesieniu do danych z terenów, na których mieszkają, jest ono w pierwszych dwóch latach po uzyskaniu dyplomu na poziomie poniżej 2/5 przeciętnej stopy bezrobocia, a w kolejnych dwóch spada do 1/5. Ryzyko bezrobocia jest wyższe wśród osób, które nie pracowały w trakcie nauki, natomiast szczególnie wysokie bezrobocie dotyczy absolwentów po zakończeniu studiów II stopnia oraz po odbyciu rocznego stażu zawodowego (trzy lata po zakończeniu studiów I stopnia). W czwartym roku po uzyskaniu dyplomu ryzyko bezrobocia maleje, co oznacza, że absolwenci stopniowo znajdują pracę.

Rysunek 1. Względny Wskaźnik Bezrobocia (WWB) absolwentów studiów I stopnia z dziedziny nauk leśnych na tle ogólnopolskim
Rysunek 2. Względny Wskaźnik Bezrobocia (WWB) absolwentów studiów II stopnia z dziedziny nauk leśnych na tle ogólnopolskim

Absolwenci leśnictwa po studiach I stopnia, nawet jeśli w trakcie nauki nie pracowali, są chętniej angażowani do pracy niż inni. Względny Wskaźnik Bezrobocia jest w tej grupie niższy niż w przypadku wszystkich absolwentów studiów I stopnia. W kolejnych dwóch latach wskaźnik ten rośnie, szczególnie jeśli absolwenci pierwszego etapu studiów kończą kolejny stopień nauki. Dane ELA uświadamiają, że w przypadku osób z doświadczeniem pracy w trzecim i czwartym roku po uzyskaniu dyplomu ryzyko bezrobocia znacznie maleje.

Lepiej w portfelu

Absolwenci kierunków z dziedziny nauk leśnych mają wyższe zarobki zarówno nominalnie, jak i w relacji do zarobków przeciętnych - jeśli porównać ich pensje do płac wszystkich absolwentów. Luka ta utrzymuje się w kolejnych latach po uzyskaniu dyplomu. W pierwszym roku po studiach I stopnia absolwenci, którzy mają doświadczenie w pracy, zarabiają średnio ok. 3 tys. zł, tymczasem młodzi leśnicy średnio ok. 4,5 tys. zł. Po czterech latach od uzyskania tytułu licencjata czy inżyniera ich zarobki szybują do poziomu 5,7 tys. zł, podczas gdy średnia dla wszystkich absolwentów oscyluje wokół 4 tys. zł.

Średnie pensje świeżo upieczonych leśników z doświadczeniem pracy w trakcie nauki w kolejnych czterech latach po uzyskaniu dyplomu rosną. Są one stabilne i wyższe od przeciętnych zarobków w miejscu zamieszkania, przekraczając 140 proc. ich poziomu. Osoby bez doświadczenia zawodowego na początku zarabiają na poziomie średniej, ale w trzecim i czwartym roku po studiach ich płace rosną do poziomu przekraczającego średnią o 10 procent. W czwartym roku po dyplomie widoczne jest zmniejszenie się różnicy między zarobkami osób, które miały doświadczenia zawodowe, i tych, które ich nie miały. I w tym przypadku sytuacja obu grup wyrównuje się.

Rysunek 3. . Średnie miesięczne wynagrodzenie i względny Wskaźnik Zarobków absolwentów studiów I stopnia z dziedziny nauk leśnych do czterech lat po uzyskaniu dyplomu na tle ogólnopolskim

Młody leśnik szuka pracy po stażu

Leśnicy, którzy obronili pracę magisterską, to w 40 proc. przypadków osoby pracujące już w trakcie studiów. Prawie wszyscy (98,5 proc.) znajdują zatrudnienie zaraz po obronie. Ci, którzy nie podjęli pracy w trakcie nauki, również są chętnie zatrudniani tuż po studiach – w pierwszym roku po obronie pracuje ponad 90 proc. z nich. W kolejnych latach wskaźniki te rosną i wyrównują się. Wynika to przede wszystkim z obowiązku odbycia rocznego stażu, zakończonego egzaminem. Aby uzyskać uprawnienia do pracy w zawodzie leśnika, muszą też zdać kolejny egzamin - dla kandydatów do pracy w lasach.

Gdy staże się kończą, wskaźnik bezrobocia wśród leśników z uprawnieniami szybko rośnie. W przypadku wszystkich absolwentów sytuacja jest jednak odwrotna – ryzyko bezrobocia jest wyższe w pierwszym roku, a potem maleje.

Im dalej w las, tym większe zarobki

W czwartym roku po studiach ryzyko braku pracy znów jest poniżej średniej ogólnopolskiej, zaś własne działalności gospodarcze prowadzi 7 procent absolwentów kierunków leśnych. Co ważne, wśród absolwentów z doświadczeniem zawodowym ryzyko bezrobocia jest niskie i utrzymuje się (od drugiego roku po uzyskaniu dyplomu) poniżej średniej dla wszystkich absolwentów.

Informacje z systemu ELA wskazują, że absolwenci studiów II stopnia z dziedziny nauk leśnych osiągają z początku średnio o 2/3 wyższe zarobki w porównaniu do innych w miejscu ich zamieszkania, o ile mieli doświadczenia zawodowe już na studiach. W kolejnych latach ta różnica wzrasta do około 3/4 powyżej przeciętnej. Zaraz po obronie pracy magisterskiej pensja leśników wynosi średnio 5,7 tys. zł, a w ciągu czterech lat rośnie do ok. 6,9 tys. zł.

Dla porównania, magistrzy w innych dziedzinach tuż po studiach zarabiają średnio 3 tys. zł, a po czterech latach kwota ta wzrasta do nieco ponad 4 tys. zł.

Rysunek 4. Średnie miesięczne wynagrodzenie i względny Wskaźnik Zarobków absolwentów studiów II stopnia z dziedziny nauk leśnych do czterech lat po uzyskaniu dyplomu na tle ogólnopolskim

Dla magistrów leśnictwa bez doświadczenia zawodowego zarobki w ciągu 4 lat rosną od poziomu około 1/5 poniżej średniej do około 1/5 powyżej średniej. Różnica zarobków między osobami posiadającymi doświadczenie zawodowe i nieposiadającymi go maleje w kolejnych latach do poziomu ok. 1100 zł w czwartym roku po obronie dyplomu, ale pozostaje znacząca. Znacznie wyższa niż w przypadku danych ogólnopolskich dla ogółu studentów.

ELA wie wszystko o Ekonomicznych Losach Absolwentów

System monitorowania Ekonomicznych Losów Absolwentów ELA jest tworzony na zlecenie Ministerstwa Edukacji i Nauki w Ośrodku Przetwarzania Informacji – Państwowym Instytucie Badawczym. Jego celem jest przekazywanie jak najbardziej wyczerpujących informacji o sytuacji absolwentów na rynku pracy. Głównym źródłem informacji w systemie są dane administracyjne pochodzące z dwóch źródeł - systemu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dane m. in. o sytuacji zawodowej absolwentów: zatrudnieniu, bezrobociu, wynagrodzeniach) oraz z systemu POL-on, czyli systemu informacji o szkolnictwie wyższym wspierającego pracę MNiSW (zawiera informacje m.in. o wykształceniu absolwentów szkół wyższych). Aktualnie ELA generuje pięć typów raportów o ekonomicznych losach absolwentów uczelni: Poszukiwanie pracy i bezrobocie, Wynagrodzenia, Praca przed i po dyplomie, Praca a dalsze studia, Geograficzne zróżnicowanie losów absolwentów.